TRADITIONAL BELGIAN CAFÉ CULTURE … A THING OF THE PAST … OR NOT?!

ZOALS JULLIE WETEN staan bij Beers from Limburg ​​bier- & biercultuur centraal. Ik herinner me de dagen dat ik als 5-jarige met mijn vader naar het authentieke (bruin) café tegenover ons huis ging. Ja, één van mijn weinige herinneringen op die leeftijd. Destijds waren er veel bruine cafés verspreid over het hele land, in elk dorp had je minstens één goede oude plek waar iedereen elkaar ontmoette, zo niet elke dag, minstens een paar keer per week. In de tijd dat er geen internet, smartphones en kabel-tv’s waren, ontmoette een diverse groep caféklanten elkaar; van kinderen tot studenten, tot artsen, tot advocaten, tot zakenmensen, tot arbeiders, tot bedienden en … politici.

Vaak bevonden deze cafés zich op de begane grond, aan de voorzijde van het huis van de cafébaas of cafébazin, waar zij met hun gezin woonden. Een stuk cultureel erfgoed, bruin meubilair, de geur van sigaretten, een cafébazin die je in haar nachtjapon bedient, de huisbaas die je verwelkomt in zijn pantoffels; alles was mogelijk. Het voelde als een bezoek aan iemands huis, dat was het natuurlijk! De vertrouwdheid, het oprechte welkom en de unieke ziel van elke plek maakten deze locaties tot cruciale plekken voor de lokale gemeenschap. Tegenwoordig zijn veel van deze cafés helaas verdwenen, hetzij vanwege de ouderdom van de cafébaas/cafébazin, hetzij vanwege kinderen die de café niet willen overnemen en ook vanwege de trend dat dorpen/steden moderne bars verwelkomen met coole verlichting en funky meubilair, vaak gericht op een kleine(re) groep klanten of het gebouw zelfs ombouwen tot een appartementsgebouw.

Het is wel positief dat er nog steeds authentieke Belgische cafés bestaan ​​waar de afgelopen 100 jaar (of langer) haast niets is veranderd. Ze hebben hun charme en lokaal belang behouden en zijn doorgegeven aan de 2e of 3e generatie, waardoor het café-erfgoed van België toch nog een beetje wordt beschermd. Regula Ysewijn heeft 48 cafés prachtige geïllustreerd in haar boek “Authentieke Belgische Cafés” (in het Nederlands en Engels). Een boek dat ons eraan herinnert hoe het vroeger was en hoe belangrijk het is om deze geweldige cafés in leven te houden waar iedereen welkom is en waar elk onderwerp een goed onderwerp is voor discussie. Het boek beschrijft ook een aantal tradities die in het verleden plaatsvonden, zoals mijnwerkers of arbeiders die 's ochtends instructies kregen over hun werkdag of hun maandelijkse salaris ontvingen in het café en een aantal biertjes dronken om hun dorst te lessen na een zware arbeidsdag. Vaak was het café ook een verlengstuk van hun woonkamer (goedkoper dan het opwarmen van hun eigen huis) en het centrum van de gemeenschap (gebruikt voor vieringen zoals geboorten maar ook voor verdrietige gebeurtenissen). Cafébazinnen (terwijl de echtgenoot ging werken) of cafébazen werden behandeld als lokale royalty.

Ik vond het leuk om door dit boek te bladeren en herinneringen op te halen. Lezen over gewoontes zoals de ‘spaarkaskes’ (café fungeerde als spaarbank), de ‘Zagemannen’ (om te vermijden dat de tooghangers na een aantal pinten maar bleven  zagen), ‘Pitjesbakken & kaartjes leggen’, ‘Clublokalen & sportverenigingen”, de “Lambiekstoemper” en natuurlijk klanten die nog snel een biertje drinken aan het station voordat de trein of bus arriveert om weer naar huis te gaan.

Ik wed dat velen van jullie ook goede herinneringen hebben aan het bezoeken van deze authentieke cafés toen jullie jonger waren of zelfs wanneer jullie vandaag de dag één van deze schoonheden bezoeken. Jullie kunnen het boek van Regula onder andere kopen in het Jenevermuseum (Hasselt), waar tot 1 september 2024 ook de tentoonstelling “Cafébazinnen & Zagemannen. Volkscafés door de lens van Regula Ysewijn” bezocht kan worden en tegelijkertijd kan men ook genieten van een lekker drankje. Bezoek ook het jenevermuseum zelf, een stukje erfgoed op zich. Proost op alle mooie herinneringen en … vergeet niet op café te gaan!

AS YOU KNOW, at Beers from Limburg, beer- & beer culture are key. I remember the days going with my dad to the authentic Belgian café/pub opposite our house as a 5 yr old. Yes, one of my few memories at that age. Back then lots of traditional (brown) cafés were spread all over the country, in every town you had at least one good old place where everybody would meet, if not every day at least a few times a week. During the days of no internet, smartphones and cable TV, a diverse group of café customers would meet; ranging from kids to students, to doctors, to lawyers, to businessmen, to blue collar workers to white-collar workers and … politicians.

Often these pubs were operating on the ground floor, at the front of the landlord or landlady’s house where they used to live with their family. Entering a piece of history, brown furniture, smell of cigarettes, a landlady serving you still in her night gown, the landlord welcoming you wearing his slippers; everything was possible. It felt like visiting someone’s house, it was of course! The familiarity, heartfelt welcome and unique soul of each place made these venues crucial places for social life. Today, unfortunately, many of these cafés have disappeared either due to the old age of the landlord/lady or children not wanting to take over the business and also the trend of towns/cities welcoming modern bars with cool lighting and funky furniture instead, often targeting a small group of people or even converting the place into residential block of flats.

On a positive note, a few traditional Belgian cafés still exist where hardly anything has changed the past 100 years (or even longer). They kept their charm and local importance and have been passed to the 2^nd or 3^rd generation, protecting the café heritage of Belgium. Regula Ysewijn has beautifully illustrated 48 cafés in her book, “Authentieke Belgische Cafés” (in Dutch & English). A book reminding us how great it was in the past and the importance of keeping these great cafés alive where everybody is welcome and every discussion topic is a good one. The book also describes a number of traditions that took place in the past like miners or workers being instructed in the morning about their workday or receiving their monthly pay-check in the café and having a few beers to quench their thirst after a hard days’ work. Often the café was also an extension of their living room (cheaper than warming up their own house) and the centre of the community (used for celebrations such as births but also for sad events). Landladies (while husband would go out to work) or landlords were treated like local royalty.

I had lots of fun going through this book reminiscing of the old days. Reading about customs such as the “Savings cupboards” (café acting like a savings bank), the “Zagemannen” (to avoid moaning customers taking over a conversation for too long), “Dice & card games”, “Clubhouse functions for local clubs”, the “Lambiekstoemper” and of course customers drinking a quick beer (at the station) before the train or bus arrives to get back home.

I bet many of you have good memories too of visiting these cafés while you were young or even while visiting one of those beauties today. You can buy Regula’s book at the Jenevermuseum in Hasselt where, until 1 September 2024, you can also visit the exhibition “Cafébazinnen & Zagemannen. Volkscafés door de lens van Regula Ysewijn” and enjoy a nice drink at the same time. Visit also the jenever museum itself, a piece of heritage in its own right. Cheers to all good memories and … remember to go to the café/pub.